در مقاله حاضر نویسنده با تشریح نیاز همیشگی و لحظه به لحظه موجودات به ذات هستی بخش، و فقر ذاتی آنان به خداوند، به بررسی نقش اسباب و مسببات در برخورداری آنها از رزق و روزی مادی و معنوی می پردازد که اینک باهم آن را ازنظر می گذرانیم.
نیاز دائمی موجودات به افاضات اصل وجود
نگرش قرآن به هستی و ارتباط میان امور براساس اصل بنیادین توحید استوار است. از این رو، هر چیزی نه تنها به شکل مستقیم با توحید ارتباط دارد بلکه با توحید معنا و مفهوم می یابد و بی عنصر توحیدی هرچیزی «لاشی» است و وجودی ندارد. براین اساس همان گونه که در آغاز، خداوند سرچشمه و خاستگاه وجود هرچیزی است بلکه در بقا نیز هر دم نیازمند فضل وجودی الهی است که بر آن جاری و ساری می شود. این بدان معنا است که هیچ چیزی نمی تواند بی عنصر توحیدی هست داشته باشد و از آن بهره ای برد. از این جاست که نقش ربوبیت در کنار خالقیت نیز خودنمایی می کند و خداوند آفریدگار، هر دم به هر چیزی، توجه و نظری دارد که از آن به پروردگاری یاد می شود؛ زیرا پروردگاری و ربوبیت به معنای مدیریت همه امور و شئون چیزی است که از هست بهره برده و موجود شده است.
نگرش توحید محوری مقتضی آن است که ارتباط فقری میان ماسوی الله با خداوند دایمی و همیشگی است و لحظه ای موجودی بی عنایت الهی نمی تواند موجود باشد. ارتباط فقری موجودات هستی با خدا، به معنای نیاز دایمی آنها به خداوند در مقام پروردگاری است و خداوند همان گونه که منشأ وجود آنان است، منشا بقای آنان نیز می باشد و هر دم به آنان افاضات وجود می کند تا برقرار بمانند و از نام هست بهره برند.
وجود غنی بالذات خداوند و وجود فقری ماسوی الله به معنای آن است که هر دم همه موجودات در مقام درخواست وجود و لوازم آن از خدا هستند و خداوند از مقام پروردگاری خویش به آن ها پاسخ های درخور و مناسب می بخشد. پاسخ های خداوند به پرسش ذات موجودات همان چیزی است که می توان از آن به عنوان رزق یاد کرد.
رزق در فرهنگ قرآنی فراتر از آن چیزی است که وارد شکم می شود؛ زیرا رزق هرچیزی است که یک موجود برای بقای خود بدان نیاز دارد که شامل بقای افاضات اصل وجود و لوازم و مقتضیات دیگر آن است.
در مقاله حاضر نویسنده با تشریح نیاز همیشگی و لحظه به لحظه موجودات به ذات هستی بخش، و فقر ذاتی آنان به خداوند، به بررسی نقش اسباب و مسببات در برخورداری آنها از رزق و روزی مادی و معنوی می پردازد که اینک باهم آن را ازنظر می گذرانیم.
